De kogel lijkt door de kerk. De kilometerheffing laat al jaren (decennia) op zich wachten, en nu lijkt er dan toch haast mee gemaakt te worden. Het idee is simpel: in plaats van een algemene heffing per kwartaal en per auto betalen we voortaan per kilometer. De kosten zullen rond de 6,7 cent per kilometer liggen.
Dat is in principe eerlijker: de zakenreiziger die 60.000 kilometer per jaar maakt betaalt meer, en het oma'tje die op zondag boodschappen doet met de auto zal minder hoeven betalen. Dit heeft het voordeel dat er een economische prikkel is om minder te rijden, en zal zo een milieuverbeterend effect hebben. Zeker als vervuilende auto's meer moeten betalen.
Maar wat vervoersplanologen echt willen is dat automobilisten wat meer bijgestuurd kunnen worden. Het liefst wat minder tussen 7 en 9 's ochtends autorijden en dan vooral op drukke corridors en wat meer na 10 uur en 's avonds na achten. Op die manier is het Nederlandse wegennet veel efficiënter, omdat de capaciteit optimaal benut wordt en er minder asfalt nodig is.
Veel negatieve reacties komen van mensen die moeilijker de spitsheffing kunnen betalen; lagere inkomens. Vanuit welvaarteconomisch perspectief is het echter juist logisch dat deze mensen dan op andere momenten gaan rijden. Hun tijd is immers het minst waard (economisch gezien). De zakenreiziger betaalt zonder morren de kilometerprijs, en kan misschien zelfs flink doorrijden als er minder mensen in de spits zitten.
Het betalen per kilometer kent ook minpunten: iedere auto moet een kastje met zich meedragen, wat uiteraard het nodige zal kosten. Ook worden alle autokilometers geregistreerd, wat natuurlijk de privacy niet ten goede komt. De grootste verbazing zou echter moeten wekken dat we nu al een kilometerheffing hebben, en wel een die vooral de grootste vervuilende auto's belast: de accijnzen. Verhoging van de accijnzen zou een bijzonder eenvoudige (en goedkope) maatregel zijn geweest die de kilometerheffing kan vervangen. Maar deze is niet gedifferentieerd naar tijd en locatie.
Al met al is de kilometerheffing onvermijdelijk, en zal het systeem over 10 (20? 30?) jaar als het best mogelijke systeem gezien worden: afrekenen wat je rijdt. Nederland is het eerste land ter wereld dat het systeem invoert, maar mijn voorspelling is dat binnen 20 jaar het grootste deel van Europa een kilometerheffing kent.
Update: het gaat niet door :(
